Илимдин өнүгүшү жана технологиялык жаңылыктардын пайда болушу тексттердин илимий-техникалык котормосун барган сайын көбүрөөк талап кылууда. Маалыматтын түпнуска тилинен башка тилдерге которулушунун бул түрү котормо ишинин башка түрлөрүнөн айырмаланат. Илимий-техникалык котормо техникасын өздөштүрүү үчүн атайын терминологияны терең изилдөө керек.
Тексттердин илимий-техникалык котормосу
Илимий-техникалык котормо күнүмдүк турмушта жана өндүрүштө кеңири жайылган жаңы технологиянын иштеши менен гана эмес, түздөн-түз байланыштуу. Анда юриспруденцияга, экономикага, медицинага байланыштуу дээрлик бардык маселелер каралат. Котормонун кылдаттыктары маалыматтык жана компьютердик технологияларга да тиешелүү, аларсыз азыркы цивилизациянын жашоосу жасай албайт.
Жада калса, оозеки жана күнүмдүк темалардын алкагында чет тилин ишенимдүү билүү илимий-техникалык тексттерди ар дайым сапаттуу которууга мүмкүнчүлүк бербейт. Жана кадимки сөздүктө ар дайым эле акыркы техникалык шаймандардын иштеши үчүн колдонмолордо жана колдонмолордо колдонулган техникалык терминдер камтылбайт.
Илимий-техникалык котормо презентациянын формалдуулугу, тилдик конструкцияларды куруунун так логикасы жана формулировканын тактыгы менен мүнөздөлөт. Ар бир чет өлкөлүк техникалык терминдин орус тилиндеги так аналогу боло бербейт. Демек, атайын техникалык сөздүктөргө ээ болуу үчүн лингвистикалык интуицияны жана текстте баяндалган маселелерди жакшы билүүнү кошуу керек.
Илимий-техникалык котормо техникасы боюнча сунуштар
Илим жана техника жаатында сизди кызыктырган атайын билимиңизди кеңейтиңиз. Илимий-техникалык адабияттарды сапаттуу которуу үчүн, которула турган тексттер таандык болгон чөйрөдөгү жалпы маалыматтардын гана запасы болбошу керек. Котормочу адабий жаңылыктарга көз салып, орус тилиндеги мезгилдүү басылмалар жана рефераттар менен таанышып, тандап алган тармагы боюнча билимин үзгүлтүксүз жана системалуу түрдө тереңдетип турушу керек.
Конкреттүү терминдерди так которуу көндүмдөрүн өркүндөтүү. Тандалган сөздүн же тилдик структуранын түпнуска материалга дал келиши тексттин татаалдыгына жана анын предметине жараша болот. Тактык котормо сөзмө-сөз болушу керек дегенди билдирбейт. Котормонун түпнускага чейинки маанисин максималдуу жакындатуу жөнүндө сөз болуп жатат. Бул чеберчиликти өздөштүрүү үчүн ар кандай темадагы тексттерди которууга такай машыгуу керек.
Которууда сөздүн эмоционалдык жана экспрессивдүү элементтерин, салыштырууларды, жандуу образдарды жана метафораларды колдонуудан алыс болуңуз. Илимий же техникалык материалдын котормосунун натыйжасы маалымат өтө маалыматтуу, кыска жана конкреттүү берилген документ болушу керек. Мындай тексттерди окурман образдуулукту жана гүлдүү презентацияны эмес, маалыматтын берилишинин объективдүүлүгүн жана уникалдуулугун баалайт.
Атайын терминдер үчүн синонимдерди кылдаттык менен жана кылдаттык менен тандап алыңыз. Бул техникалык тексттерди транскрипциялоодо эң татаал маселелердин бири. Терминологиялык лексика өтө маалыматтуу, кээде текстте орду толгус. Кээде фразанын маанисин бурмалаган болжолдуу окшошторун колдонгондон көрө, стилистиканы курмандыкка чалып, терминдин кайталанышына жол берген жакшы.
Акырында, текстти түшүнүүнү жеңилдетүү үчүн которууга тактоолорду кошуудан этият болуңуз. Котормочунун атынан мындай жазууларга жалпы илимий тексттерди транскрипциялоодо дагы деле жол берилиши мүмкүн, бирок эгерде кардарга илим менен техниканын тар чөйрөсүнө байланыштуу материалдарды которуу керек болсо, анда алардын алдын алуу керек. Бул учурда, котормочуга кесиптик терминологияны тереңдетүү гана жардам берет.
